godin misvormde kinderen geofferd. Bij deze godin hoorde de god Adonis47, die zij, meen ik, als haar gemaal beschouwden. Dit volk had in deze omstreken met zijn aanvoerder Sisara de nederlaag geleden en was tot slavendienst veroordeeld en over het land verdeeld; zij werden nu zeer verdrukt en veracht, nog meer dan voorheen, omdat zij – het was kort vóór Christus – bij het kasteel van Herodes hier in Galilea (nr. 227) onlusten verwekt hadden48. ‘s Namiddags keerde Jezus met Eliud naar de synagoge terug om de sabbat te sluiten. De Joden hadden zijn bezoek te Endor zeer kwalijk genomen, maar Hij verweet hun hun hardvochtigheid jegens die verlaten mensen zeer 47 Adonis is in de oosterse mythologie de gemaal van Astarte. Door zijn vereerders werd hij geacht elk jaar te sterven met de natuur om met haar in de lente ook te herrijzen; de vrouwen beweenden elk jaar dit denkbeeldig afsterven; zij plantten latuwsalade, gerst en venkel in een bekken dat zij op de platte daken van de huizen plaatsten. In de tempels, onder bomen op offerhoogten, enz. brandde men te zijner ere wierook; men begroef zijn beeld onder de grond; zes dagen later werd het feestelijk weer omhoog gehesen; die verrijzenis werd gevierd met zedeloze dansen en zwelgpartijen. Uit deze gegevens blijkt dat die mensen van Endor deze dienst van Adonis en Astarte beoefenden. 48 Hier lezen wij over mensen die in verdrukking leven, omdat ze, kort vóór Christus’ tijd, onlusten verwekt hadden tegen Herodes. Wij veronderstellen dat zij partij hadden gekozen tegen Herodes voor Zenodorus. Zenodorus was een priestervorst (priester-tetrarch) van Paneas; onder zijn beheer had hij ten noordoosten van Galilea de landstreken Paneas, Trachonitis, Auranitis, Chalcis, enz. kortom het noordelijk gedeelte van het oude Basan. Omdat hij de roversbenden van Trachonitis bij hun invallen op het gebied van Herodes begunstigde, werd hem zijn land ontnomen en aan Herodes gegeven, die er de orde moest herstellen. Zenodorus bood weerstand en hieruit ontstond een strijd tussen Zenodorus en Herodes. De hier door K. vermelde verdrukte mensen hadden partij gekozen, naar wij veronderstellen, voor Zenodorus, doch leden met deze de nederlaag. Fascikel 9 112