huis om de inwoners tot zijn leerrede te roepen. De synagoge had rondom deuren tussen kolommen, die bij iedere grote toeloop geopend werden. Jezus sprak hier over het ware tarwegraantje, dat in de aarde moest sterven (nl. Hijzelf, cfr. Joa. 12, 24-25). Hij had hier zijn verblijf in ene voor deze gelegenheid gehuurde herberg. Wel spraken de Farizeeën Hem hier niet openlijk tegen, maar toch morden zij en Jezus wist dat zij vreesden dat Hij hier de sabbat zou vieren en dat zij dit wilden verhinderen. Hij maakte dit zijn leerlingen bekend en zegde dat Hij daarom de sabbat wilde gaan vieren een paar uren meer noordwestelijk naar de berg Tabor toe; de naam van de stad valt me nu niet in, maar de inwoners verven daar zijde voor franjes en kwasten. Betulië is gewis de plaats, waarvóór Judit het hoofd van de belegeraar Holofernes afgeslagen heeft. (Dit is een foutief gezegde, straks blijkt het dat wij met een tweede  Betulië te maken hebben).   Het Bijbels verhaal van Judit is een ware geschiedenis, waarvan ik het gehele verloop gezien heb. Ook hier genas Jezus zieken. Alle achtergebleven leerlingen zijn hier weerom samengekomen. Nog meer andere lokalen behoorden vaak tot een synagoge, zoals voor een archief en volksbibliotheek. De bijeenkomsten in de synagoge waren oneindig veelvuldiger dan in de tempel, die men slechts jaarlijks enkele keren bezocht; op elke sabbat vergaderde men 3 keren in de synagoge; ook op de feestdagen, waaronder de Nieuwe-Maanfeesten en zelfs de vastendagen. Haar invloed op het volk was veel groter dan die van de tempel. Door de Wet en haar uitleggers en verkondigers werd daar de ziel gesmeed van het volk en het geweten van de natie gevormd. Onze kerken zouden er veel van te leren hebben. Plaatsgebrek verhindert ons meer andere schone dingen over de synagoge te zeggen. Fascikel 13 526