Ik zag ze onderweg. Enoeë, de weduwe, was vergezeld van een dienstknecht94. Aan de twee andere werd uitgeleide gedaan door hun mannen die in de nabijheid van Nazareth naar hun huis terugkeerden. Ik zag dat Joakim, daags vóór Anna’s bevalling, zijn talrijke knechten naar zijn kudden wegzond, en zo ook van Anna’s nieuwe dienstmeiden slechts degene in huis hield, die er niet gemist konden worden. Hijzelf begaf zich weg naar zijn naaste herdersveld. Ik zag dat Anna’s eerstgeboren dochter, Maria Heli, voor het huishouden zorgde. Deze was nu ongeveer 19 jaren oud en gehuwd met Kleofas, een opperherder van Joakim; zij had van hem een dochtertje dat Maria van Kleofas heette en nu ongeveer 4 jaren oud was95. 94 In fasc. 27, nr. 1449 zal K. zeggen dat de vrouwen nooit geheel alleen op reis gaan. – Zo wilde het en zo wil het nog de oosterse gewoonte. - “Zend mij een knecht en een ezelin, dat ik spoedig naar de man Gods ga (naar Elizeüs) en terugkeer”, zei de vrouw van Soenem tot haar man (II Kon. 2, 22). - Op haar reis naar Elisabet was Maria van Jozef vergezeld, weet K. te vertellen (wat wij ook lezen bij Mislin, III, 136). - Een vrouw uit Noord-Afrika wist me te zeggen: “De Arabische vrouwen gaan zelden op reis en dan zijn ze altijd vergezeld van hun man of een bejaarde vrouw of dienstmeid, die verantwoordelijk is tegenover de man. Wie alleen op reis zou gaan, zou als een lichte of slechte vrouw gebrandmerkt zijn.” Aan dit gebruik, zowel als aan het gebruik van de sluier ligt strengheid van zeden ten grondslag. 95 Huwelijk op 15-jarige leeftijd. – Dit was zelfs het geval bij Onze-Lieve- Vrouw; het behoorde tot de zeden en gewoonten: “Ofschoon het wel eens voorkomt dat jongens huwen op hun 14e jaar en meisjes van 12 à 13 jaar uitgehuwelijkt worden, is het toch in Palestina en bij de bedoeïenen de algemene regel dat de jongens tot hun 18e en de meisjes tot hun 15e jaar wachten om te trouwen, zoals het trouwens ook onder de Israëlieten gebruikelijk was.” (P. Gerrits, ‘t H. Land, jg. 3, blz. 59-60; 84). Fascikel 2 176