grotkamer kan noemen.  Deze heeft een aanzienlijke zuidelijke  verbreding of nevenkamertje, dat lager ligt en waarin men met 3 treden  afdaalt.  De grotkamer is hier 4,50 m breed.  Rekent men de verbreding  mee (2,50 m) dan 7 m.  Men kan zeggen: gemiddeld is de grot 3,90 m  breed, het zijkamertje er buiten gelaten.  De totale lengte van de west‐  naar de oostwand is 12,40 m en de hoogte 3 m.   Door de westingang binnentredend heeft men aanstonds links in de  hoek een put in de bodem van 0,40 m diep, wellicht de haard, waarin  volgens K., Jozef vuur maakte.   Een 7‐tal m voorbij de ingang maakt de noordwand een achteruitsprong  en weer een paar meters verder een tweede achteruitsprong.    Nogmaals een meter verder, in de noordoosthoek van de grot, is nu een  opening in de rotswand, waar een trap van 16 treden begint om uit te  komen boven in de noordelijke zijbeuk van de basiliek, naast het  priesterkoor.    Oorspronkelijk was in deze hoek waarschijnlijk een derde  achteruitsprong van de noordwand en hier een hok, waar Jozef zijn ezel  plaatste en waar ook de reeds vermelde opening was die boven op de  heuvel uitkwam.  K. noemt dit hok een sluiphoek.  De ezel stond  nauwelijks vier stappen van de plaats van Jezus’ geboorte.   In de oostwand van de grot is een rondvormige en gewelfde nis met een  doorsnede van 3 m.  Men ziet er nog de sporen van een oude  mozaïekafbeelding van de geboorte van Gods Zoon.  Beneden is deze  nis enger geworden, daar men het in de nis geplaatste altaar in een  rechthoekvormige muur gesloten heeft.  Oorspronkelijk was de nis tot  op de bodem uitgerond.  Achter het altaar in de hoogte kan men nog  een stuk van het oorspronkelijk rotsgewelf zien.  Zo zegt ook de  zienster: “De grot is in haar oosteinde halfrond.”    De bodem van de nis is bevloerd met witte marmertegels; hierin is onder  het marmeren altaarblad een zilveren ster ingewerkt, waar omheen men  de volgende woorden leest: ‘Hic de Virgine Maria Jesus Christus natus  est.’  Hier is uit de Maagd Maria Jezus Christus geboren.   Rechts van de nis der geboorteplaats en in de zuidoosthoek der grot is  nu een andere opening, waar een trap van 13 treden opwaarts leidt en in  de zuidelijke zijbeuk naast het priesterkoor uitkomt.  Deze opening is  Fascikel 4 456