Zij gingen in de bijna verwoeste stad Endor. Reeds bij de wijk waar hun herberg stond, zag men nog stukken muren die de berghelling opliepen en die breed genoeg waren om met wagens bereden te kunnen worden45. Endor lag verspreid, vol ruïnes, met daartussen bewerkte tuinen. Aan de ene zijde stonden prachtgebouwen als paleizen. Op andere plaatsen lag de stad woest, door oorlog vernield; het scheen mij dat hier een ras van mensen woonden, die zich van de Joden afgezonderd hielden. Jezus ging in geen synagoge; hier was er overigens gene. Hij betrad met Eliud een grote plaats, waar een vijver was; deze was aan drie zijden door vleugels of gebouwen met kamertjes omringd. Rond de vijver was een groene grond en op de vijver dobberden kleine badschuiten; ook een pomp behoorde bij deze vijver; het scheen hier een badplaats voor zieken, een soort gesticht te zijn voor zieken; dezen woonden in de kamertjes die de vijver omringden (en waarschijnlijk tegen een ringmuur aangebouwd waren: dus een inrichting gelijk de vijver Bethesda, te Jeruzalem, beschreven in de nrs. 2153-2155; 2174). Jezus ging met Eliud in zulk een gebouw; men waste Hem de voeten en vergastte Hem. Hierna onderrichtte Hij die mensen op de open plaats van op de verheven leerstoel die men er voor Hem opgericht had. De vrouwen die afzonderlijk in een van de vleugels woonden, namen plaats op de achtergrond. Deze mensen waren geen eigenlijke Joden, maar een ras van uitgestoten slaven, die van de vruchten die zij wonnen, schatting moesten betalen. Na een zekere oorlog waren hun voorouders in 45 Muren zo breed. – Voorbeelden van zeer dikke stadsmuren zijn overvloedig voorhanden: - Pitum in Egypte: 7 m. - Heliopolis: 15 m. - Hay in Palestina: 6,5 m. Uit het boek Josuë 17, 11-12 blijkt de grote sterkte van Endor (zie verder). Fascikel 9 108