worden; de Jordaan had hier geen eilanden81. Ik zie duidelijk dat de denkwijze van de mensen van toen niet verschilt van die der mensen uit onze tijd. 81 Geen eilanden. – De Jordaan is op die plaats ook niet breed; hij heeft daar een wad en overzetplaats. Meerdere voorname gebeurtenissen hebben er in het Oude Testament plaats gehad. Elias en Elizeüs gingen daar droogvoets door de stroom; de stroom hield op te vloeien bij de intocht der Israëlieten in het H. Land. Belangrijke plaatsaanduidingen. – Tegenover Qasr Jehoed ligt, 50 stappen ten oosten van de stroom, een kanaal van 4 m breed; het scheidt zich hogerop van de Jordaan af en na 500 m verenigt het er zich weer mee, tegenover het genoemde Qasr Jehoed. Dit kanaal vormt zodoende, wanneer er water doorvloeit, een klein eiland; dit heeft plaats bij hoog water in de lente; de rest van het jaar (soms ook het jaar door) staat het kanaal droog en bestaat er geen eiland. Even meer zuidelijk herhaalt zich hetzelfde geval. Tussen de twee eilandjes mondt de beek Karrar in de Jordaan uit. Op de zuidpunt van het noordelijkste eiland, waar het kanaal zich weer met de stroom verenigt; wijst een ernstige, tot de 3e eeuw teruggaande traditie de plaats aan van Jezus’ doopsel. Resten van een kerk en bijgebouwen zijn op die plaats nog niet geheel verdwenen. Op de beide oevers van het kanaal ziet men ruïnes en resten van gemetselde bogen, die het kanaal overspanden en de gebouwen ondersteunden. Deze aan Jezus’ doopsel toegewijde kerk werd gebouwd einde 5e eeuw door keizer Anastasius (491- 518). De plek zal wel op, of heel dichtbij de plaats zijn, die K. als de doopplaats en -vijver van Jezus aanduidt. Zij wijst die vijver aan op een klein eilandje dat miraculeus oprees en dus wel te onderscheiden is van het natuur-eiland dat door stroom en kanaal gevormd wordt; het komt weldra ter sprake. Is het natuur-eiland door het drooglopen van het kanaal verdwenen, dan ligt de plek van Jezus’ doopsel op de oostoever van de Jordaan. Betania en Betabara. - Kostbaar zijn K.’s gegevens over Betania en Betabara; ze lossen een evangelische moeilijkheid op. Wij lezen bij Joannes: “Dit is geschied in Betania, waar Joannes dopend was.” (1, 28). Een deel der oude handschriften hebben in plaats van Betania ‘Betabara’. Is dat nu dezelfde, of zijn het twee verschillende plaatsen? Niemand is er die het met zekerheid kan beantwoorden, of de juiste ligging aanduiden. Fascikel 10 201