horen, liet hij een soort trompet steken om een ogenblik stilte te vragen. In zulke ogenblikken hoorde men weer de zweepslagen van de beulen, het zuchten en kermen van Jezus, het vloeken der folteraars en het geblaat van de paaslammeren, die ten oosten van het forum in de Schaapsvijver naast de Schaapspoort een eerste maal grofweg gereinigd werden. Na deze eerste ruwe reiniging droegen de mensen ze met toegesnoerde bek tot op de reine tempelweg, opdat ze zich weer niet zouden bevuilen en men dreef ze vervolgens rond de buitenkant van de tempel naar de westzijde toe, waar ze nog een tweede ceremoniële reiniging te ondergaan hadden, (of hier bepaald de vijver Bethesda bedoeld is, blijft onzeker, zie nr. 1840). Dit hulpeloos geblaat van hele kudden lammeren had iets onbeschrijfelijk aandoenlijks; het waren de enige stemmen die zich met het zuchten van de Heiland verenigden. Het joodse volk hield zich op enige afstand van de geselplaats verwijderd. De ruimte tussen beide had ongeveer de breedte van een straat. Hier en daar stonden Romeinse soldaten, vooral naar de kant van het wachthuis. De plaats in de nabijheid van de kolom was ingenomen door allerlei gespuis dat zwijgend of spottend kwam en ging. Ik bemerkte echter ook dat velen, bij het zien van dat schouwspel, een heilzame indruk ondergingen: het was dan als schoot er een genadestraal uit Jezus op hen. Bij het wachthuis zag ik ook enige eerloze, halfnaakte deugnieten nieuwe geselroeden in gereedheid brengen, terwijl makkers van hen doorntakken gingen halen. Sommige gerechtsdienaren van de hogepriesters traden op de geselbeulen toe, wisselden enige woorden en reikten hun wat Fascikel 30 341