zo strekken zich in de hel de gruwelijkste woestijnen en moerassen uit, vervuld met ongedierte, met pijn en kwelling en met alles wat huivering, walg en ontzetting wekt. ‐ Ik zag tempels, altaren, vestingen, tronen, landschappen, meren en stromen van vervloeking, haat, gruwel, vertwijfeling, verwarring, pijn en marteling, zoals ik in de hemel hetzelfde zag, doch hier waren het allemaal werkelijkheden van zegening, liefde, eendracht, blijdschap en zaligheid. ‐ In de hel de verscheurende, eeuwige tweespalt onder de verdoemden, in de hemel de gelukzalige eendracht, de gemeenschap van alle heiligen. Het wezen, de essentie van alle kwaad en onwaarheid vertoonde zich in de hel in ontelbare gedaanten, beelden en uitwerkselen van lijden en marteling. Niets was hier in verhouding, schoon of juist, zoals het van nature moest zijn; geen gedacht was hier waar of in overeenstemming met het verstand, behalve de gedachte aan de goddelijke Rechtvaardigheid, de gedachte dat elke verdoemde die pijn en foltering oogst, die hijzelf door zijn zonden gezaaid of geplant heeft. Al het verschrikkelijke immers dat zich hier vertoonde of gedaan werd, was het wezen, de kern, de essentie, de belichaming, de innerlijke boosheid van de ontmaskerde zonde, van de slang die zich keert tegen hen die haar dragen en voeden in hun boezem. Fascikel 32 689