brandofferaltaar en verder door leidingen afwaarts in de richting van de vijver, (dan langs de vijver) en mondt uit in het dal (ten zuiden van de vijver en van het steile zuideinde van de heuvel Ofel; zie nr. 2154, voetnoot 265). Jezus heeft daar (bij de vijver) verscheidene malen geheeld en geleerd. Door zijn wonder aan de lamme van de vijver, is deze weer meer in achting gekomen, maar des te hatelijker geworden in de ogen van de Farizeeën. 2154. Gedurende de afwezigheid van Jezus na de opwekking van Lazarus, hebben de leerlingen en aanhangers zich veel in die omgeving opgehouden, want daar zijn vele sluiphoeken, wallen, muren, en aan de ene zijde onder de Siloëvallei (of vijver) groeien (op een lager niveau) in het dal jeneverboompjes264. Na de kruisiging en verrijzenis, als de Joden de wegen, paden, schuil- en verblijfplaatsen van Jezus’ volgelingen verwoestten en hen door afsluiting, versperring van wegen en toegangen binnen hun wijk zochten te houden en van de andere Joden af te zonderen, metselden zij de poort dicht waardoor Jezus op de Palmendag was binnengekomen. Zij versperden de weg van de berg Sion naar de tempel, en sloten met hekken, slagbomen en grachten de weg af naar de Kalvarieberg en verwoestten ook veel aan de vijver Bethesda, waar zich gedurende de kruisiging en ook vroeger altijd leerlingen en gelovigen verborgen hadden gehouden. 264 In het dal onder de Bethesda-vijver. – Tussen de zuidelijke vijvermuur en de dikke stadsmuur heeft de rotsbodem voor een afstand van 10 m een verval van 5 m. Beneden aan de voet van de dikke stadsmuur is het dal gevormd door de samenloop van de Kedron- en de Geënnom-vallei; het dal deint uit tot een vlakte, die, waar ze begint, ook 5 m dieper ligt dan de steile zuidpunt van de heuvel Ofel, die hier een loodrechte rotswand heeft. Om die diepe ligging van het dal onder de vijver uit te drukken, gebruikt Guide bleu, blz. 363, bijna dezelfde uitdrukking als K.E. “Au dessous, dans la vallée” = “beneden, onder de oude Siloëvijver, in het dal”. Fascikel 34 932