leerlingen of verwanten, die met Hem spraken en dan
van Hem scheidden; Hij moedigde hen aan tot
volharding en trouw in de aanstaande vervolgingen
en beproevingen; Hij gaf hun gedragslijnen en ook
verscheidene boodschappen voor zijn verwanten en
andere leerlingen.
Jezus leed op deze reis groot gebrek; ik zag herhaaldelijk dat
Saturninus of andere leerlingen die Hem vergezelden, enig brood
in een korfje aanbrachten en dat Jezus de harde kosten in het
water moest weken om ze te kunnen eten214.
214 Een woordje over de platte broden waarvan K. zo vaak gewag maakt.
Die oosterse broodjes zijn te vergelijken met oven- of pannenkoeken, ze zijn
wat dikker, wanneer er gist in verwerkt is, zo ongeveer 1,5 cm.
Ze zijn rond, maar kunnen ook alle andere vormen hebben, die men er aan
wil geven; de korsten zijn hard en tussen de twee harde vlakken steekt er
nauwelijks wat kruim; dik brood met kruim gelijk het onze, is onbekend.
(In uitspraken als deze sluit ik natuurlijk de allerlaatste tijden niet in;
veel zal er wel veranderd zijn in de laatste decennia).
Deze koeken worden dan ook niet gesneden, maar aan stukken getrokken
of gebroken, vandaar de uitdrukking: ‘het breken van brood’; om dit te
vergemakkelijken, worden in de deeg groeven of kerven ingedrukt.
Men bakt die koeken door er gloeiende as op te leggen, eerst op de ene,
dan op de andere kant. Men kan de deeg ook op gebogen platen leggen,
een andere gebogen plaat of soort bord erboven; er onder en er op ligt
gloeiende as; deze manier van bakken is kieskeuriger en netter.
Spoedig zijn beide zijden hard en droog gebakken, de kruim tussen de twee
vlakken tot niets herleid. Graan malen, deeg bereiden en bakken is het werk
van de vrouwen; zij bakken elke dag nieuw-vers brood, want na 2 dagen is
het door zijn hardheid niet meer eetbaar, gezien het bijna zo hard is als een
plank.
Dit bakprocedee schijnt lang gehandhaafd gebleven te zijn. Natuurlijk kwam
er geleidelijk verbetering in, zoals men kan zien op de tekeningen hieronder,
waarop laaiend vuur de plaats ingenomen heeft van gloeiende as. Of het
brood daarom veel malser was? Misschien wel een weinig. – In dit licht
moeten wij K.’s woorden beoordelen over het harde brood dat Jezus op zijn
reis naar Tyrus te eten kreeg.
Fascikel 13
644
|